Bültende, Türkiye'nin son 10 yılda doğurganlık hızındaki ciddi azalma ile birlikte "çok yaşlı ülkeler" sınıfına dahil olduğu belirtiliyor. Doğurganlık hızındaki düşüş ve sağlık alanındaki gelişmeler, yaşam süresinin uzamasına ve yaşlı nüfus oranının artmasına neden oldu. 65 yaş ve üzeri yaşlı nüfus, 2024 itibarıyla 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaşırken, bu oran toplam nüfusun yüzde 10,6’sına denk geliyor. 2030 yılına kadar bu oran yüzde 13,5’e çıkması bekleniyor.
Aktif yaşlanma endeksi artış gösterdi
Aktif Yaşlanma Endeksi, yaşlı nüfusun istihdama katılımı, toplumsal hayata dahil olma, sağlıklı ve bağımsız bir yaşam sürdürebilme gibi faktörleri ölçen önemli bir gösterge. Türkiye’nin AYE değeri, 2023 yılına göre artış göstererek 28,7’den 29,7’ye yükseldi. Bu artış, yaşlı bireylerin yaşam kalitesinin artırılması yönündeki gelişmeleri yansıtıyor.
Bölgesel farklılıklar ve cinsiyetler arası farklar
Türkiye’deki bölgesel farklar da dikkat çekiyor. Doğu Karadeniz Bölgesi, 33,3’lük genel endeks değeriyle aktif yaşlanma konusunda en yüksek değeri elde ederken, en düşük değer ise 26,9 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde kaydedildi. Ayrıca, cinsiyetler arası farklar da belirgin. Erkeklerde aktif yaşlanma endeksi 34,5, kadınlarda ise 25,3 olarak hesaplandı. Bu fark, özellikle kadınların toplumsal hayata katılımının sınırlı olduğu bazı bölgelerde daha belirgin.
İstihdam ve topluma katılım
Türkiye'de yaşlı bireylerin istihdama katılımı da önemli bir konu. 2024 için hesaplanan istihdam bileşeni endeksi 27,6 iken, topluma katılım endeksi 12,5 oldu. AB ortalamasına kıyasla bu değerlerin düşük olduğu görülüyor, ancak Türkiye, topluma katılım bileşeni endeksi ile 5 AB ülkesini geride bırakmayı başardı.
Yaşlı nüfus için sağlık ve güvenlik
Bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam bileşeni endeksi ise 65 olarak hesaplandı. Türkiye, bu alanda da AB ülkeleri ortalamasının altında kalırken, sağlık hizmetlerine erişim ve bağımsız yaşam alanlarındaki gelişmeler yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırma yönünde adımlar attığını gösteriyor.
Aktif yaşlanma için kapasite ve elverişli ortam
Aktif yaşlanma için kapasite ve elverişli ortam bileşeni, Türkiye’de 46,1 olarak hesaplandı. Bu alanda da Türkiye, AB ortalamasının gerisinde kalmakla birlikte, bazı bölgelerde bu endeksin yüksek olduğu gözlemlendi.